طرح توجيهي توليد روغن خوراكي با توجه به كاربرد و جايگاه آن در تغذيه روزانه انسان مي تواند براي سرمايه ‌گذار و توليد كننده سود وبازدهي بالايي را به همراه داشته باشد. روغن هاي خوراكي و چربي ها در واقع به عنوان غني ترين منبع تامين انرژي براي انسان به حساب مي آيند، چراكه نسبت به ديگر مواد غذايي داراي كالري بالاتري هستند. از طرفي ديگر وجود چربي در مكانيسم رشد عقلي و جسماني داراي تاثيرات تعيين كننده اي است و بدن براي جذب ويتامين هاي حلال در چربي همانند ويتامين هاي A ،E ،D و K  در بدن خود به چربي نياز دارد. وجود روغن هاي خوراكي در هر غذايي مي تواند طعم آن را بسيار خوشمزه تر كند. با اين حال در طرح توجيهي توليد روغن خوراكي لازم است تمامي جوانب سنجيده شود كه در ادامه قصد داريم به ارائه توضيحات بيشتر بپردازيم.

براي دريافت مشاوره از متخصصان مركز مشاوره كسب و كار و كاريابي كاردوك جهت نوشتن طرح توجيهي مي توانيد با شماره 02166418908 تماس بگيريد.

منبع: طرح توجيهي توليد روغن خوراكي

 

 

معرفي روغن خوراكي

ابتدا قصد داريم تعريفي از روغن را ارائه دهيم. به طور كلي روغن به تمامي مواد معدني، گياهي، مصنوعي، چربي هاي گياهي و حيواني لغزنده و چسبناك كه در دماي اتاق به صورت مايع باشند، گفته مي شود. روغن ها قابليت حل شدن در آب را ندارند اما در حلال هاي همچون اتر حل مي شوند.

دسته اي از روغن ها كه در دماي اتاق حالت جامد دارند، چربي هستند. روغن هاي خوراكي در واقع از تصفيه چربي هاي گياهي و يا حيواني بدست مي آيند. منشا روغن هاي خوراكي گياهي دانه ها، بذرها و مغز ميوه ها شامل دانه انگور، روغن آفتاب گردان، روغن پنبه دانه، روغن زيتون، روغن بادام، روغن كنجد و … است و منشا روغن هاي حيواني نيز روغن ايجاد شده در بدن حيواناتي همچون ماهي و ديگر حيوانات خونسرد مي باشد.

توليد روغن خوراكي از پنبه دانه

از شاخه هاي توليد روغن خوراكي، توليد روغن از پنبه دانه مي باشد. بد نيست بدانيد كه بزرگ ترين منبع تامين مواد اوليه روغن هاي نباتي در كشور ما تخم پنبه است. پنبه به صورت بومي در ايران وجود دارد و در بسيار از نواحي كشور كشت مي گردد.

تخم پنبه از مهم ترين دانه هاي روغني در ايران است كه علاوه بر روغن داراي پروتئين نيز مي باشد. 30 تا 20 درصد از پنبه دانه از روغن تشكيل شده است. از پنبه دانه نوعي روغن نباتي اسختراج مي گردد كه در ابتدا مايعي قرمز رنگ است و پس از تصفيه همانند روغن هاي خوراكي تبديل به مايعي زرد رنگ، بي بو و داراي طعم ملايم مي شود.

در روغن دانه هاي پنبه نوعي سم طبيعي به نام گوسيپول وجود دارد كه به منظور از بين بردن اين سم، حتما روغن هاي استخراجي از تخم پنبه را تصفيه مي كنند. از مزيت هاي روغن پنبه دانه اين است كه فاقد كلسترول است و ميزان اسيد چرب ترانس آن هم بسيار پايين است.

توليد روغن خوراكي از آفتاب گردان

از ديگر شاخه هاي توليد روغن خوراكي روغن كشي و توليد روغن از آفتابگردان مي باشد. از دانه آفتابگردان به عنوان يك تنقلات و آجيل استفاده مي شود. اما علاوه بر اين دانه آفتابگردان به عنوان پر روغن ترين دانه روغني شناخته مي شود، به طوري كه 35 تا 45 درصد از وزن اين دانه ها متشكل از روغن مي باشد.

روغن آفتابگردان نسبت به ديگر روغن هاي خوراكي داراي ارزش غذايي بالاتري نيز هست، به طوري كه داراي ويتامين هاي A ،E ،D ،K و مقداري پروتئين سهل الهضم نيز مي باشد.

روغن آفتابگردان از دانه هاي روغني گل آفتابگردان استخراج مي شود و داراي رنگ زرد روشن يا كمي تيره، با طعم شيرين و بوي مطبوع و ملايم است. پس از استخراج روغن از دانه هاي روغني مابقي به عنوان خوراك دام استفاده مي شود.

با گسترش استفاده از روغن هاي آفتابگردان و تغييرات ژنتيكي، كارشناسان فعال در اين زمينه توانسته اند گل هاي بهتري را توليد و روغن هاي مرغوب تري را استخراج كنند و براي مصارف مختلف روغن هاي خوراكي سرخ كردن و پخت و پز مواد غذايي و … را توليد نمايند.

مقايسه انواع روغن هاي خوراكي | طرح توجيهي توليد روغن خوراكي

• روغن هاي جامد حاوي مقدار زيادي چربي اشباع و ايزومر ترانس هستند، در حالي كه روغن هاي گياهي مايع داراي مقدار كمي از اسيد چرب اشباع مي باشند و مقادير بسيار ناچيزي از ايزومرهاي ترانس را دارند. بنابراين روغن هاي گياهي مايع شامل روغن ذرت، آفتابگردان، زيتون، كانولا(گلزا) و سويا به دليل داشتن چربي غير اشباع براي استفاده مناسب تر هستند.
• روِغن هاي گياهي مايع مقادير كمي از اسيدهاي چرب غير اشباع را دارند و فاقد كلسترولند و به همين دليل بهتر از روغن جامد مي باشند.
• روغن هاي جامد در ابتدا به شكل مايع هستند و براي جامد شدن در فرآيند توليد هيدروژنه مي شوند. در فرآيند هيدروژنه  اسيدهاي چرب روغن، اشباع مي شود و به همين دليل براي سلامتي زيان آور هستند، چراكه چربي هاي اشباع باعث ايجاد بيماري هاي قلبي عروقي، سكته قلبي و ابتلا به چربي خون مي گردد.

روغن هاي خوراكي كم ترانس | طرح توجيهي توليد روغن خوراكي

با تلاش كارشناسان فعال در اين زمنيه، به تازگي روغن هاي كم ترانس توليد و روانه بازار شده است. اين روغن ها همچون روغن هاي مخصوص سرخ كردني به صورت نيمه جامد مي باشند.  كم شدن ايزومر در روغن آن را سالم تر مي كند، اما باعث مي شود تحمل روغن در برابر حرارت كم تر شود.

روغن هاي مايع براي سرخ كردن در دما و درجه بالا مناسب نيستند اما استفاده متوالي از روغن هاي جامد نيز به دليل اينكه هيدروژنه شده اند، خطر ابتلا به بيماري هاي همچون سرطان، گرفتگي عروق خوني و ايجاد بيماري هاي قلبي فراهم مي كند.

بررسي كالاهاي جايگزين روغن گياهي

روغن هاي خوراكي به عنوان يك كالاي اساسي در كشور محسوب مي شود كه تمامي خانواده ها براي آشپزي آن را تهيه مي كنند. در ميان روغن هاي توليد شده گياهي و حيواني روغن هاي حيواني داراي كيفيت بالاتري هستند.

معمولا از روغن هاي خام نباتي در كارخانه هاي مختلف براي الكل سازي، اسپري سازي، ساخت جلا دهنده ها و … استفاده مي شود و روغن نباتي هاي تصفيه شده نيز به عنوان روغن خوراكي مورد استفاده قرار مي گيرد.

روغن هاي حيواني مي تواند جايگزين روغن هاي گياهي شود، اما از آنجايي كه اين روغن ها براي سلامتي مضر هستند، مصرف كننده از روغن هاي گياهي استقبال بيشتري مي كند.

كشورهاي عمده توليد كننده روغن گياهي | طرح توجيهي توليد روغن خوراكي

در ميان كشور هاي مختلف در سراسر جهان كه روغن هاي خوراكي توليد مي كنند، كشور هاي زير بزرگ ترين توليد كنندگان عمده روغن از دانه هاي روغني مي باشند.

• كانادا
• چين
• هند
• آمريكا
• اتيوپي
• بنگلادش
• روسيه
• اكراين
• فرانسه
• آرژانتين

انواع روش هاي توليد روغن گياهي

براي روغن كشي از دانه هاي روغني گياهي، روش هاي مختلفي وجود دارد. براي استخراج روغن گياهي از دانه هاي روغني از دستگاه پرس و يا طي يك فرآيند شيميايي از يك حلال استفاده مي شود.

روش مكانيكي

در توليد روغن خوراكي از دانه هاي روغني به روش مكانيكي، پوسته ها و مواد خارجي دانه ها جدا مي گردد. طي يك عمليات حرارتي، روغن داخل دانه ها روان تر مي شود و سپس عمليات روغن كشي به روش مكانيكي به كمك يكي از روش هاي زير انجام مي شود.

• استفاده از پرس هاي جعبه اي و چرخ استخراج دندانه اي
• استفاده از پرس هاي كاسه اي
• استفاده از پرس هاي مارپيچي

روش شيميايي

در توليد روغن خوراكي از دانه هاي روغني به روش شيميايي، روغن باقي مانده در كنجاله استخراج مي گردد. معمولا روغن باقي ماده در كنجاله ناچيز است كه براي استخراج آن از يك حلال استفاده مي شود. البته لازم است اشاره كنيم كه از كنجاله به عنوان غذاي دام نيز استفاده مي كنند و گاهي اين مرحله براي حفظ ارزش غذايي دام ها حذف مي گردد.

روش توليد روغن خوراكي | طرح توجيهي توليد روغن خوراكي

در قسمت فوق به اختصار توضيح داديم كه براي توليد روغن خوراكي مراحل ذخيره سازي، آماده سازي و روغن كشي مكانيكي انجام مي شود كه در اين قسمت هر كدام را به تفكيك ارائه كرده ايم:

مرحله اول : ذخيره سازي

پس از جمع آوري دانه هاي روغني از مزارع و كشتزار ها، آن ها را به كارخانه هاي روغن كشي منتقل مي كنند. از آنجايي كه نگهداري و ذخيره دانه هاي روغني از اهمييت بالايي برخوردار است، بايستي به شيوه صحيح و با رعايت درجه رطوبت و دماي مشخص ذخيره سازي شود.

براي ذخيره سازي اصولي نياز به برخي تجهيزات لازم شامل سيلوهاي ذخيره، رطوبت سنج، دماسنج، سيستم هوادهي جهت دميدن هوا به داخل سيلو و … نيز مي باشد.

مرحله دوم : آماده سازي

قبل از ارسال دانه ها براي مرحله روغن كشي، لازم است كه ناخالصي هاي آن ها جدا سازي شود. براي اين كار دانه هاي روغني در الك هاي بوجاري غربال مي شوند و ناخالصي هاي آن ها شامل گرد و غبار، شاخه، پوست و دانه هاي پوك جدا مي گردد و در نهايت وارد دستگاه شنگير مي شود. (اگر دانه هاي روغني، دانه هاي پنبه باشند براي گرفتن الياف روي آن ها بايستي وارد دستگاه ليفترگير نيز شوند.)

دانه هاي تميز شده وارد سيلوي خشك كن ذخيره مي شوند و سپس به وسيله نقاله حلزوني و يا نقاله سبدي به داخل خشك كن دانه هدايت مي گردند. پس از خشك شدن دانه هاي روغني آن ها وارد سيلوهاي ذخيره اصلي و سپس سيلوهاي روزانه مي شوند. در داخل سيلوهاي روزانه پارو هاي وجود دارد كه دانه ها را هم مي زند تا آن ها وارد دستگاه هاي روغن كشي شوند.

 مرحله سوم : روغن كشي مكانيكي

دانه ها وارد دستگاه هاي روغن گيري مكانيكي مي شوند و پس از پشت سر گذاشتن عمليات حرارتي، براي عمليات پرس مكانيكي آماده مي شوند. حرارت دادن دانه هاي روغني عمليات پخت دانه هاي روغني ناميده مي شود كه مزاياي زير را به همراه دارد:

• باعث انعقاد پروتئين در دانه روغني مي شود.
• موجب آميختن  قطرات روغن و نفوذ آنها براي جاري شدن روغن مي گردد.
• چسبندگي روغن به سطوح جامد دانه روغني را كاهش مي دهد.
• مواد جامد و باكتري ها را از بين مي برد.
• سياليت روغن را افزايش مي دهد.

پس از اتمام مراحل حرارت دهي، دانه هاي روغني وارد دستگاه هاي روغن گيري مكانيكي مي شوند. ميزان و درصد رطوبت، روش پخت و تركيب شيميايي دانه ها تاثير زيادي در ميزان روغني كه توليد مي شود دارد. با پرس مكانيكي 90 تا 97 درصد روغن دانه ها استخراج مي شود.

روغن هاي توليد شده داراي مواد جامدي نيز هستند كه براي جداسازي اين مواد لازم است وارد فيلتر پرس شوند. در نهايت روغن تصويه شده و ذرات كنجاله و جامدات مختلف ديگر از آن جدا مي شود و وارد مخازن ذخيره روغن خام مي گردد.

تجهيزات خط توليد واحد روغن كشي

براي توليد روغن خوراكي نياز به برخي ماشين آلات و تجهيزات به شرح موارد زير مي باشد:

1. سيلوي ذخيره سازي دانه ها
2. تسمه نقاله براي انتقال دانه ها
3. دستگاه بوجاري و شنگير
4. سيلوي روزانه
5. پيش گرمكن دانه ها
6. سيكلون (گردگير)
7. ليفترگير
8. برج پخت
9. پرس مارپيچي ( پره اي)
10. مخزن ذخيره روغن
11. تانك ته نشين كننده
12. پمپ روغن
13. فيلتر پرس
14. مخزن روغن خام
15. تسمه نقاله
16. سيلوي ذخيره سازي كنجاله
17. دستگاه بسته بندي كنجاله در كيسه

خدمات قابل ارايه كاردوك به طرح‌ها و واحدهاي

• تهيه طرح توجيهي و امكان سنجي طرح با استفاده از نرم افزار كامفار توسط متخصصين كارآمد مهندسي
• ارائه خدمات در انتخاب ماشين آلات، تاسيسات عمومي و طراحي سايت پلان
• ارايه فرمولاسيون قابل استفاده در توليد محصولات
• مشاوره بازاريابي و صادرات محصول با كيفيت به كشورهاي ديگر
• مشاوره اصلاح تكنولوژي، نوسازي و بازسازي واحدهاي قديمي
• مشاوره ارتقا بهروري بنگاه

براي دريافت مشاوره از متخصصان مركز مشاوره كسب و كار و كاريابي كاردوك جهت نوشتن طرح توجيهي مي توانيد با شماره 02166418908 تماس بگيريد.

 

منبع: طرح توجيهي توليد روغن خوراكي